Bez kategoriiPrawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych
Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych
2025-10-24
Jednym z najważniejszych praw pacjenta jest możliwość wyrażenia zgody lub odmowy zgody na proponowane świadczenia zdrowotne – zawsze po uzyskaniu rzetelnej informacji o swoim stanie zdrowia i planowanym leczeniu. To prawo gwarantuje pacjentowi poczucie bezpieczeństwa i wpływu na proces leczenia.
Kto może wyrazić zgodę?
Zasadą jest, że pacjent sam decyduje o udzieleniu zgody. Dotyczy to również osób małoletnich, które ukończyły 16 lat – mają one prawo do samodzielnego wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych.
W przypadku pacjenta małoletniego poniżej 16. roku życia, osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej lub niezdolnej do świadomego podjęcia decyzji, prawo do wyrażenia zgody ma przedstawiciel ustawowy (np. rodzic, opiekun prawny). Jeżeli nie jest on obecny, w odniesieniu do badań diagnostycznych zgodę może wyrazić również opiekun faktyczny.
Co istotne, nawet jeśli przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę, pacjent małoletni po ukończeniu 16 lat, osoba ubezwłasnowolniona częściowo czy chora psychicznie – jeśli jest zdolna do rozeznania – może wyrazić sprzeciw wobec planowanego świadczenia. Wówczas sprawę rozstrzyga sąd opiekuńczy.
W jakiej formie wyraża się zgodę?
Zgoda lub sprzeciw mogą zostać wyrażone ustnie lub poprzez zachowanie, które nie budzi wątpliwości co do decyzji pacjenta. Jednak w przypadku zabiegów operacyjnych oraz metod leczenia lub diagnostyki wiążących się z podwyższonym ryzykiem, wymagana jest forma pisemna.
Kiedy prawo do świadomej zgody bywa naruszane?
Zdarza się, że pacjenci nie otrzymują pełnej informacji lub nie mają realnej możliwości podjęcia świadomej decyzji. Przykładami naruszeń są m.in.:
brak szczegółowych informacji o zakresie zabiegu, możliwych powikłaniach czy rokowaniach,
uzyskanie podpisu od pacjenta już po podaniu leków uspokajających,
wręczenie zgody do podpisu tuż przed zabiegiem, bez czasu na spokojne rozważenie decyzji,
niezrozumiałe formularze, których nikt pacjentowi nie wyjaśnił.
Dlaczego to prawo jest tak ważne?
Świadoma zgoda oznacza, że pacjent jest traktowany podmiotowo, ma dostęp do rzetelnej wiedzy o proponowanym leczeniu i może aktywnie uczestniczyć w decyzjach dotyczących swojego zdrowia. Dzięki temu relacja pacjent–personel medyczny opiera się na wzajemnym zaufaniu i szacunku.
Podstawa prawna
Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych gwarantuje Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jednolity: Dz.U. 2024 poz. 581).
Potrzebujesz wsparcia? Skontaktuj się z Pełnomocnikiem ds. Praw Pacjenta
W trosce o komfort i bezpieczeństwo pacjentów w Powiatowym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Starachowicach działa Pełnomocnik ds. Praw Pacjenta – Diana Łebek, pracownik socjalny.
📞 41 273 98 72 📱 504 239 757
⏰ Dyżur: pn.–pt., godz. 9.00–10.00 📍 pok. 214, II piętro, Budynek D (część administracyjna szpitala)
Każdy pacjent, jego rodzina lub opiekunowie mogą zgłosić się po pomoc, poradę i wsparcie w zakresie przestrzegania praw pacjenta.
Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych
Jednym z najważniejszych praw pacjenta jest możliwość wyrażenia zgody lub odmowy zgody na proponowane świadczenia zdrowotne – zawsze po uzyskaniu rzetelnej informacji o swoim stanie zdrowia i planowanym leczeniu. To prawo gwarantuje pacjentowi poczucie bezpieczeństwa i wpływu na proces leczenia.
Kto może wyrazić zgodę?
Zasadą jest, że pacjent sam decyduje o udzieleniu zgody. Dotyczy to również osób małoletnich, które ukończyły 16 lat – mają one prawo do samodzielnego wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych.
W przypadku pacjenta małoletniego poniżej 16. roku życia, osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej lub niezdolnej do świadomego podjęcia decyzji, prawo do wyrażenia zgody ma przedstawiciel ustawowy (np. rodzic, opiekun prawny). Jeżeli nie jest on obecny, w odniesieniu do badań diagnostycznych zgodę może wyrazić również opiekun faktyczny.
Co istotne, nawet jeśli przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę, pacjent małoletni po ukończeniu 16 lat, osoba ubezwłasnowolniona częściowo czy chora psychicznie – jeśli jest zdolna do rozeznania – może wyrazić sprzeciw wobec planowanego świadczenia. Wówczas sprawę rozstrzyga sąd opiekuńczy.
W jakiej formie wyraża się zgodę?
Zgoda lub sprzeciw mogą zostać wyrażone ustnie lub poprzez zachowanie, które nie budzi wątpliwości co do decyzji pacjenta. Jednak w przypadku zabiegów operacyjnych oraz metod leczenia lub diagnostyki wiążących się z podwyższonym ryzykiem, wymagana jest forma pisemna.
Kiedy prawo do świadomej zgody bywa naruszane?
Zdarza się, że pacjenci nie otrzymują pełnej informacji lub nie mają realnej możliwości podjęcia świadomej decyzji. Przykładami naruszeń są m.in.:
Dlaczego to prawo jest tak ważne?
Świadoma zgoda oznacza, że pacjent jest traktowany podmiotowo, ma dostęp do rzetelnej wiedzy o proponowanym leczeniu i może aktywnie uczestniczyć w decyzjach dotyczących swojego zdrowia. Dzięki temu relacja pacjent–personel medyczny opiera się na wzajemnym zaufaniu i szacunku.
Podstawa prawna
Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych gwarantuje Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jednolity: Dz.U. 2024 poz. 581).
Potrzebujesz wsparcia? Skontaktuj się z Pełnomocnikiem ds. Praw Pacjenta
W trosce o komfort i bezpieczeństwo pacjentów w Powiatowym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Starachowicach działa Pełnomocnik ds. Praw Pacjenta – Diana Łebek, pracownik socjalny.
📞 41 273 98 72
📱 504 239 757
⏰ Dyżur: pn.–pt., godz. 9.00–10.00
📍 pok. 214, II piętro, Budynek D (część administracyjna szpitala)
Każdy pacjent, jego rodzina lub opiekunowie mogą zgłosić się po pomoc, poradę i wsparcie w zakresie przestrzegania praw pacjenta.
Ostatnie wpisy